Vítězslav Novák, Symbols of the Nature in Music, Czech Modern Music at the beginning of the XX. century, archetype, music, symbol

Utwory Vítězslava Nováka (1870-1949), jednego z najwybitniejszych twórców czeskiej muzyki współczesnej początku XX w., cechują się charakterystycznym idiomem kompozytorskim. W pracy starano się określić główne estetyczne i muzyczne inspiracje Nováka oraz przedstawić wyznaczniki jego kreatywnego, syntetycznego podejścia. W utworach tego kompozytora (w szczególności powstałych w pierwszej dekadzie XX w. oraz wybranych dziełach instrumentalnych) słychać wyraźne wpływy muzyki późnego romantyzmu, modernizmu, impresjonizmu oraz neofolkloryzmu. Zwłaszcza kompozycje takie jak V Tatrách (1902), O věčné touze (1903-1905), Toman lesní panna (1906-1907), Pan (1910) cechuje charakterystyczne, symboliczne bogactwo motywów inspirowanych naturą. Natura w utworach Nováka stanowi archetypiczny symbol jedności z Wszechświatem, a Kobieta - zmysłowe i poetyckie wyobrażenie, w przypadku którego dochodzi do wyraźnego odrzucenia paradygmatu późnego romantyzmu na rzecz fascynacji indywidualizmem symbolizmu oraz współczesnością. Praca stanowi dobry punkt wyjścia do analizy porównawczej dorobku Nováka z utrzymaną w podobnym tonie twórczością Feliksa Nowowiejskiego.

Compositions by Vítězslav Novák (1870-1949) as one of the founders of the Czech modern music at the beginning of the 20th century represent a specific compositional output. This paper tries to identify main aesthetical and musical inspirations for Novák and argument marks of his creative synthetic approach. His work (with a focus on the first decade of the 20th century and selected instrumental compositions) can be characterized by influences from the field of late Romanticism, modernism, impressionism and neofolklorism. Especially compositions like In the Tatras (1902), Eternal Longing (1903-1905), Toman and the Wood Nymph (1906–1907), Pan (1910) share a symbolic richness of the nature motives in a different sense. The Nature is in the case of Novák an archetypal symbol connected with the Universe, the Woman, sensual and poetic imagination, that overcomes a late romantic paradigm toward individual symbolism and modern attitude. Output of the paper brings a comparative material to the similarly orientated compositions by Feliks Nowowiejski