Czech geography, establishing Czechoslovakia, Jiří Dvorský, Viktor Daneš

Artykuł przedstawia wkład czeskich geografów w tworzenie Czechosłowacji. Geografia czeska zrodziła się na Uniwersytecie Karola w Pradze (Austro-Węgry) pod koniec XIX wieku. Był to najstarszy uniwersytet czeski (zał. 1348) lecz dopiero w tym czasie wykłady w języku czeskim usykały taką samą pozycję, jak wykłady po niemiecku. Pierwszymi czeskimi profesorami geografii byli Jan Palacký (1830-1908) i Václav Švambera (1866-1939). Następną generację obiecujących młodych geografów tworzyli Jiří Daneš (1880-1928) i Viktor Dvorský (1882-1960). Obaj byli uniwersalni, ale pierszy z nich był raczej geomorfologiem, podczas kiedy drugi był prekursorem czeskiej geografii człowieka. Obaj przysłużyli się nowopowstałej Czechosłowacji. Viktor Dvorský był przedstawicielem Czechosłowacji na pokojowej konferencji w Paryżu (1919) a Jiří Daneš został pierwszym czechosłowackim konsulem w Australii. Losy nie był dla nich jednak łaskawy. Daneš zginął w wypadku podczas podróży do USA (1928). Dvorský doznał wylewu i częściowego paraliżu podczas podróży do Londynu zaledwie w rok później (1929). Do pracy na uczelni już nie wrócił. Ich pracę kontynuowała dopiero kolejna generacja czeskich geografów.

The paper presents the contribution of Czech geographers to the creation of Czechoslovakia. Czech geography was established in the Charles University in Prague (Austria-Hungary) at the end of 19th century. It was the oldest Czech university (established 1348), but only at that time did teaching in Czech gain the same position as teaching in German. The first Czech professors of geography were Jan Palacký (1830-1908) and Václav Švambera (1866-1939). The next generations represented young, promising geographers Jiří Daneš (1880-1928) and Viktor Dvorský (1882-1960). They were both universal, but they differed in their scientific interest. The first was mainly a geomorphologist, the second was a Czech pioneer of human geography. Both recognised serving the new-born Czechoslovakia as their duty.Viktor Dvorský was a representative of Czechoslovakia at the peace conference in Paris (1919) and due to him this country had received advantageous borders. Jiří Daneš became the first Czechoslovak consul in Australia. The next life of both was unfavourable. Viktor Daneš lost his life in a car accident near Los Angeles (USA) in 1928. Jiří Dvorský suffered a stroke and a partial paralysis during his journey to London only a year later (1929). He would not return to his work at university after that. Their work was continued by the next generation of Czech geographers.