Czech geography, establishing Czechoslovakia, Ji

Tekst przedszawia wkład czeskich geografów w powstanie Czechosłowacji. Geografia czeska ukształtowała się na Uniwersytecie Karola w Pradze (Austro-Węgry)pod koniec 19 w. To najstarszy uniwersytet czeski (założony 1348), ale w tym czasie wykłady po czesku zyskiwały dopiero tą samą pozycję, jak wykłady po niemiecku. Pierwszymi czeskimi geografami byli Jan Palacký (1830-1908) i Václav Švambera (1866-1939). Kolejną generację reprezentowali młodzi, obiecujący geografiwie Jiří Daneš (1880-1928)i Viktor Dvorský (1882-1960). Obaj byli wszechstronni, ale różnili się naukowymi zaineresowaniami: pierwszy był głównie geomorfologiem, drugi był prekursorem czeskieh geografii człowieka. Obaj uważali służbę nowopowstałej Czechosłowacji za swój obowiązek. Viktor Dvorský był przedstawicielem Czechosłowacji na konferencji pokojowej Paryżu (19191) i dzięki niemu kraj ten uzyskał korzystne granice. Jiří Daneš został pierwszym czechosłowackim konsulem w Australii. Los obu nie był dla nich jednak łaskawy. Viktor Daneš zginął w wypadku samochodowym koło Los Angeles (USA) w roku 1928. Jiří Dvorský doznał zawału i częściowego paraliżu podczas wyjazdu do Londynu rok później (1929). Do pracy na uniwersytecie już nie wrócił. Ich pracę kontynuowała potem kolejna generacja czeskich geografów.

The paper presents contribution of Czech geographers to rhe creation of Czechoslovakia. Czech Geography was established in the Charles University in Prague (Austria-Hungary)at the end of 19th century. It was the oldest Czech university(established 1348), but only at that time did teaching in Czech dain the same position as teaching in German. The first Czech geographers were Jan Palacký (1830-1908) and Václav Švambera (1866-1939). The next generations represented young, promising geographers Jiří Daneš (1880-1928) and Viktor Dvorský (1882-1960). The were both universal, but they differed in theit scientific interest. The first was mainly a geomorphologist, the second was a Czech pioneer of human geography. Both recognised serving the new-born Czechoslovakia as their duty. Viktor Dvorský was a representative of Czechoslovakia at the peace conference in Paris (19191) and due to him this country received advantageous borders. Jiří Daneš became the first Czechoslovak consul in Australia. The next life of both was unfavourable. Viktor Daneš lost his life in a car accident near Los Angeles (USA) in 1928. Jiří Dvorský suffered a stroke and partial paralysis during his journey to London a year later (1929). He would not return to his work at university after that. Their work was contunued by the next generation of Czech geographers.