Ferdinand de Saussure, Pierre Bourdieu, structuralism, phenomenology, discourse, object-constitution, conceptualization, theoretical reason, reification, culture

Celem artykułu jest rozważenie, przy pomocy analizy konstytuowania się przedmiotu, w jaki sposób Ferdinand de Saussure czyni język objektem swych dociekań. Nawiązując do metody fenomenologicznej, do Pierre´a Bourdieu (Zmysł praktyczny) oraz do innych podejść (Bronisław Malinowski i in.) autor proponuje krytykę Saussure´owskiej koncepcji języka. Najważniejszą propozycją artykułu jest stwierdzenie, że F. de Saussure zapomina język jako "energeia" (siła działająca w ludzkim umyśle), widząc go w pewnych aspektach jako "ergon" (przedmiot), gdyby posłużyć się terminami Wilhelma von Humboldta. F. de Saussure nie liczy się z językiem osadzonym w ludzkim działaniu, w aktach mowy, gdzie formalnie ta sama wypowiedź może być efektem różnych zamiarów i śledzić różne cele. Śledząc propozycje F. de Saussure´a autor stawia pytanie o istotę przemian języka. Koncentruje się na dynamicznych, dialektycznych relacjach między poziomem langue i poziomem parole. Podobne relacje można uważać za podstawę przemian dyskursu, to znaczy przemian sposobów, w jaki człowiek mówi o rzeczywistości oraz ją postrzega i działa w odniesieniu do niej.

The aim of the paper is to consider, by means of phenomenological analysis of object-constitution, the way Ferdinand de Saussure makes language the object of his examinations. Drawing on phenomenological method, on Pierre Bourdieu (Le sens pratique) and also on other attempts (Bronisław Malinowski et al.), the author offers a critique of the Saussurean concept of language. The very proposition of the paper is the claim that de Saussure forgets the language as "energeia" (as force acting in the human mind), seeing it in some aspects as an autonomous "ergon" (an object), to speak in terms of Wilhelm von Humboldt. De Saussure takes no account of the embeddedness of language in human action, in speech acts, where formally the same utterance can be guided by various intentions and can aspire to different aims. Following the proposals of Ferdinand de Saussure, the author of the paper raise the question of how language changes. He focuses on the dynamic, mutual (dialectical) relations between the layers of la langue and parole. Such relations can be regarded as the basis of discourse changes, i.e. the changes in the ways a human being speaks about reality, as well as perceives an handles it.