sermons, Cieszyn Silesia, Jerzy Heczko, 19th century, polish language

Język polski na ziemi cieszyńskiej drugiej połowy XIX wieku, przedstawiony na przykładzie kazań Heczki, jest regionalną odmianą języka ogólnopolskiego i posiada właściwości peryferyjne. Widoczny jest pewien konserwatyzm, zachowanie archaizmów w różnych płaszczyznach językowych. Grafia i gramatyka nie są jeszcze w pełni ustalone. Zauważamy na przykład rozbieżności w sposobie zapisu spółgłosek palatalnych. Mimo to język polski na Ziemi Cieszyńskiej w ciągu XIX wieku, a zwłaszcza w jego drugiej połowie, ewoluuje zgodnie z tendencjami ogólnopolskimi, a gwara cieszyńska ze wskaźnika tożsamości narodowej staje się znakiem tożsamości regionalnej.

The Polish language in Cieszyn area of the second half of the 19th century, presented on the example of Heczko's sermons, is a regional variation of the nationwide language and has peripheral properties. Some conservatism, behavior of archaisms in various language planes is visible. Graphics and grammar are not yet fully established. For example, we note discrepancies in the manner of writting palatal consonants. Despite this, the Polish language in Cieszyn area during the 19th century, and especially in its second half, evolves in line with national trends, and the Cieszyn dialect from the indicator of national identity becomes a sign of region identity.